Je kind gaat voor het eerst naar een orthopedagogisch centrum: een grote overgang

In de intakegesprekken merken we dat er veel op de ouders afkomt

Kan je vertellen wat je in deze gesprekken ervoer? ‘Het is een dagcentrum voor jonge kinderen van 2 tot 6 jaar. Een enkeling is bij een observatiecentrum geweest en heeft zo al ervaringen met de zorg. De meeste kinderen komen bij ons, omdat ze in een regulier dagcentrum of op een voorschool vastlopen. In de intakegesprekken merken we dat er veel op de ouders afkomt: de termen die we gebruiken, een team dat met hun kind gaat werken en behandelaren die erbij komen. Het is een grote overgang en vaak een eerste kennismaking met specialistische zorg'

Voor de ouders is de de overgang naar een orthopedagogisch centrum ook groot

‘Daarnaast worden ouders, als ze op locatie komen voor een oriëntatie, geconfronteerd met kindjes die ook op oudere leeftijd van zorg en ondersteuning afhankelijk zijn of misschien nooit gaan praten. Dit kan heel confronterend zijn. Hun perspectief, dromen en wensen komen soms onder druk te staan. In de gesprekken merk je dat daar veel verdriet en onmacht zit. Ouders hebben ruimte nodig om hun ervaringen te kunnen delen. Daar moeten we als zorgmedewerker ook aandacht voor hebben. Onze ondersteuning is gericht op de ontwikkeling van het kind, maar dat groeit op in een gezin waar ook veel speelt en waar ouders door een rouwproces gaan.’

Aandacht voor ouders in orthopedagogisch centrum

Op wat voor manier is er nu al aandacht voor de ouders? ‘We weten dat het een thema is, maar in de praktijk heb je bijvoorbeeld maar een uur voor een evaluatiegesprek. Daarin wil je veel delen over de mooie stappen die een kind maakt en wat je over een kind leert. Dan is het uur snel voorbij.’

‘In zo’n gesprek vertel je ook dat een kind bijvoorbeeld een achterstand heeft van een aantal maanden. Ik ben me er bewust van wat dat met een ouder kan doen. Ik denk dat het belangrijk is om daarbij stil te staan. Dat geldt voor ons als ODC, maar ook als kinderen ouder zijn of een volgende levensfase in gaan. Begeleiders leggen in de eerste maanden dat het kindje bij ons komt vijf huisbezoeken af. Het doel is om het kindje en de ouders in de thuissituatie beter te leren kennen. Eventuele vragen van ouders worden besproken en er wordt gekeken welk netwerk ouders hebben om hen waar nodig te ondersteunen. Op basis daarvan wordt bepaald of er een vorm van ondersteuning in de thuissituatie nodig en wenselijk is.

Communicatie met de ouders en de begeleiders van het medisch kinderdagverblijf

‘We bespreken met begeleiders dat het belangrijk is dat ze zich verplaatsen in de ouder en in wat het voor hen betekent om een jong kindje uit handen te moeten geven. Het is een wereld die nieuw is voor ouders en waar dingen soms anders gaan dan ze zouden willen. Soms maken ouders een opmerking die voor begeleiders als een verrassing komt. Het is dan belangrijk om aandacht te hebben voor waar die opmerking vandaan komt. Vaak vindt de ouder namelijk niet dat de begeleider zijn werk niet goed doet, maar is het een manier om te zeggen: ‘Zorg goed voor mijn kind.’ Ga je met ouders daarover in gesprek, dan kom je er bijvoorbeeld achter dat ze het erg lastig vinden om het over te geven.’

Hoe wordt er met ouders gecommuniceerd? ‘Drie maanden na het intakegesprek is er een eerste evaluatiegesprek met ouders, de behandelaren en de coördinerend begeleider. Die heeft het overzicht op alle elementen van de zorg voor het kind. Daarna volgen er binnen het eerste jaar nog drie gesprekken met ouders en de betrokkenen van het ODC.’

Verschillend van de normale crèche voor kinderen

‘Het dagelijks contact vinden we erg belangrijk. Daarom is het fijn als ouders hun kindje zelf halen of brengen. Dat zijn prettige momenten met korte uitwisselingsgesprekken. Maar voor veel ouders is het halen en brengen vanwege de lange afstand vaak niet haalbaar. De kinderen worden gebracht met een busje. Even een praatje maken met andere ouders en begeleiders is er dan niet bij. We proberen veel te delen via Familienet: fotootjes, kleine verhaaltjes en soms een filmpje van leuke groepsactiviteiten of successen die behaald worden. Zo laat je toch zien wat er dagelijks gebeurt.’

Zijn er behalve de afstand nog meer verschillen met een reguliere crèche? Een ander belangrijk verschil is dat een orthopedagoog, logopediste, fysiotherapeut en een speltherapeut allemaal met je kind meekijken. We vinden er allemaal wat van en zeggen soms dingen die voor ouders moeilijk zijn om te horen. Daarbij wordt er ook nog een extra beroep op ouders gedaan. Bijvoorbeeld om de Floorplay-behandeling in te zetten. Er komt dan een therapeut bij je thuis om de ouders hierin te begeleiden. Dat is natuurlijk fijn, maar het komt wel weer in je gezin en doet een beroep op je tijd.

Waardering voor de ouders uitspreken

Ouders geven aan dat ze het fijn vinden om ervaringen uit te kunnen wisselen en elkaar beter te leren kennen, waardoor de drempel om contact op te nemen kleiner wordt. Het vraagt alleen wel veel tijd en inzet van ouders. Er worden ineens onbekende professionals toegevoegd aan je leven, die meekijken en met je meedenken. Elke ouder doet zijn best en de ouders waar wij mee samenwerken komen extra uitdagingen tegen in de opvoeding. Vaak staan ze niet stil bij hun eigen behoeften en staan ze continu klaar voor hun kinderen. Daarom is het zo belangrijk om te kijken naar de persoon en ouder die je voor je hebt, met ook een eigen verleden, wensen en hoop. Uitspreken dat het soms ook erg zwaar en lastig kan zijn, maar dat ze het goed doen, kan er al voor zorgen dat zij zich gehoord voelen. Dit vraagt van ouders dat zij zich openstellen en voldoende vertrouwen voelen om dat te kunnen delen.’

Elke stap in de ontwikkeling van een kind is er één

Kun je een voorbeeld geven van een gesprek waarin je merkte hoe moeilijk ouders het hebben? ‘We hadden laatste een eerste evaluatie, dus het kindje was drie maanden bij ons. De ouders hadden de hoop en wens dat het kindje ging praten en naar het regulier onderwijs zou kunnen. We beschreven wat hij deed en vonden dat hij mooie stappen had gemaakt. Dat erkenden de ouders ook. Toch was de moeder in tranen toen we vertelden dat er ook sprake is van autisme en dat een kind daarmee zeker kan leren en ontwikkelen, maar dat het autisme niet voorbij zal gaan. Ze zei: “Het zal misschien nooit zijn zoals wij en onze familie het voor hem willen.” Ze sprak haar hoop en de wens voor haar zoon uit. Toen er bijna een uur voorbij was, moesten we het gesprek eigenlijk afronden, maar de moeder had nog zoveel wat ze wilde delen. Ze was op het punt dat ze dat deelde en dan wil je daar ook aandacht voor hebben. Ik vind het mooi dat deze ouders er vertrouwen in hebben dat hun zoon wel zijn weg zal vinden. Ook in een situatie waarin de realiteit soms anders is dan hun wensen en hoop voor hun zoon, zien ze de kleine stapjes en ontwikkeling die het kind maakt als positief.’

De ideale communicatie tussen ouders en medewerkers van het orthopedagogisch centrum

Wat zou jouw droombeeld zijn voor hoe de communicatie met ouders geregeld is? ‘Ik zou het heel mooi vinden als we in het proces tijd hebben ingebouwd om stil te staan bij de vragen en beleving van ouders. Natuurlijk is hun kind bij ons in zorg, maar hij of zij is onlosmakelijk verbonden met zijn gezinssysteem. Ook de relatie met ouders en verzorgers is een belangrijk onderdeel van de ontwikkeling van het kind. We zouden dat veel meer in ons aanbod kunnen integreren en onderdeel kunnen laten zijn van de visie en werkwijze. Ik denk dat, op het moment dat ouders zich gehoord en gesteund voelen, je een mooie basis legt voor de ontwikkeling van hun kind. Daarin moeten we echt samenwerken. Het is ook belangrijk dat we niet alleen contact hebben met ouders wanneer iets misgaat, maar dat we ze ook laten weten dat ze het hartstikke goed doen en ze bekrachtigen. Ik wil graag contact, juist als het goed gaat. Zij vanuit hun absolute kennis over hun kind in hun ouderrol en wij vanuit onze professionele blik, want ik denk dat dat niet zonder elkaar kan bestaan.