Mijn kind luistert niet: hoe pak ik dit aan?

Oppositioneel gedrag

Wanneer jouw kind niet begrijpt wat je van hem of haar vraagt, kan dit tot gedragsproblemen bij het kind leiden. Ze laten oppositionele gedrag zien, kunnen gaan gillen of schreeuwen of trekken zich juist terug. Voor jou als ouder leidt dit weer tot frustratie: Waarom doet je kind nooit wat je vraagt? Zo ontstaat er al snel een negatieve spiraal van onbegrip en frustratie voor elkaar en de situatie. Dit kan ook andersom werken, wanneer jij niet goed begrijpt wat jouw kind probeert te vertellen.

Non-verbaal communiceren gaat vaak onbewust.

Communicatie is veel meer dan alleen gesproken taal. Waarschijnlijk wijs je al automatisch naar het bord, wanneer je jouw kind vraagt om zijn bord op te ruimen. En als je boos bent, spreek je met een hardere stem dan wanneer je een compliment geeft. Al deze factoren dragen bij aan het versterken van jouw boodschap. Meer dan 50% van onze informatie halen we uit non-verbale communicatie. Dit bestaat uit je mimiek, lichaamshouding, stemgeluid en eventuele bewegingen (bv. aanwijzen, gebaren). Veel hiervan doe je onbewust. Voor mensen met een verstandelijke beperking ligt dit percentage waarschijnlijk nog veel hoger.

Hoe komt je boodschap beter over?

Bij veel kinderen met een verstandelijke beperking is er sprake van verminderd taalbegrip. Oftewel: Ze begrijpen gesproken taal niet of nauwelijks. Ze halen veel meer informatie uit jouw non-verbale communicatie en de situatie of context. Heel veel gebeurt dus al onbewust. Toch is er een aantal dingen waar je op kunt letten, om jouw boodschap nog beter over te laten komen.

• Probeer er op te letten dat jouw mimiek en intonatie overeenkomen met dat wat je zegt. Zorg dat je lieve dingen zegt op het moment dat je lekker in je vel zit en niet wanneer je geïrriteerd bent.
• Maak bewust gebruik van voorwerpen, wanneer je iets vraagt of zegt. Pak bijvoorbeeld de tandenborstel, wanneer je wil gaan tandenpoetsen met jouw kind. Of pak de handdoek er bij, wanneer het tijd is om te gaan douchen.
• Een begrip als ‘opruimen’ kan voor een kind heel groot zijn. Breek dit op in kleinere opdrachten, bijvoorbeeld: Leg alle blokken in de krat. Doe dit eventueel ook voor met één blokje.
• Maak gebruik van ‘Wel’-boodschappen. Stel dat je kind op de bank aan het springen is. Zeg dan dat je op de bank zit, in plaats van zeggen dat je niet mag springen op de bank. Of: ‘Zet het kopje in de vaatwasser’ in plaats van ‘Het kopje hoort niet op het aanrecht’. Zo is het voor jouw kind duidelijk wat je wél van hem of haar verwacht.

Wanneer je je non-verbale communicatie bewuster in zet, zal dit je boodschap alleen maar versterken. Met hopelijk minder onbegrip en een fijne sfeer en minder gedragsproblemen in huis als gevolg.

Dit artikel is geschreven door de gedragsdeskundige en logopedist van Philadelphia Zorg, beide expert op het gebied van communicatie.