Is mijn kind hoogsensitief?

Wat is hoogsensitiviteit?

Hoogsensitiviteit betekent dat je prikkels, gevoelens en veranderingen extra sterk ervaart. Het wordt daarom ook wel hooggevoeligheid genoemd. Bij hoogsensitieve kinderen komen prikkels harder binnen, waardoor ze sneller overprikkeld kunnen raken.

Situaties en emoties beleven ze intenser. Het gaat daarbij om hun eigen gevoelens, maar ook die van een ander. Ze merken goed op wat de stemming van iemand is en of hij of zij bijvoorbeeld ergens mee zit.

15 tot 20% van de kinderen heeft hoogsensitieve kenmerken.

Hoogsensitiviteit is geen stoornis, maar een karaktereigenschap, verankerd in het DNA. Daardoor wordt het ook wel een temperament genoemd. Waar veel kinderen een meer actiegericht temperament hebben, hebben de meeste hoogsensitieve kinderen een meer geremd en rustig temperament.

Dit geldt over het algemeen, maar sommige hoogsensitieve kinderen zijn ook actiegericht. Het is op zichzelf ook geen probleem als je kind extra gevoelig is. Wel kan het zorgen voor problemen, doordat je kind bijvoorbeeld sneller overprikkeld of moe is in een situatie met veel prikkels.

Hoe kun je het als ouders opmerken?

Hoe kan je als ouders opmerken dat je kind hoogsensitief is? Hoe merk je dat prikkels sterk binnenkomen bij je kind? Om dit op te kunnen merken, kun je letten op verschillende zintuigen:

Horen

Je kind kan slecht functioneren in een luidruchtige omgeving of wordt daar heel snel moe. Misschien doet je kind wel letterlijk zijn of haar handen voor de oren. Daarnaast heeft je kind de voorkeur voor rustige spelletjes.

Zien

Je kind heeft oog voor detail en ervaart licht sneller als fel. Ook kan je kind moe worden van het zien van veel prikkels, bijvoorbeeld door een drukke video, knipperende lampen en veel mensen.

Ruiken

Je kind ruikt geuren extra sterk. Hij of zij merkt stank snel op, maar ruikt het ook als een bos bloemen in een ruimte staan. Je kind kan ook onpasselijk worden van bepaalde geuren, zoals zweet of een bepaalde parfum.

Proeven

Je kind ervaart smaken erg sterk. Ook sommige smaken of texturen van eten kan hij of zij lastig verdragen.

Tast

Door gevoelige tastprikkels heeft je kind een lage pijngrens. Ook kan een hoogsensitief kind snel last hebben van kriebelende truien, naden in sokken of kledingmerkjes in een kraag. Zodra hun kleding nat is of bijvoorbeeld vol zand zit na het spelen in een zandbak, wil hij of zij snel andere kleren aan doen.

Wat kenmerkt hoogsensitiviteit nog meer?

Los van, of samenhangend met, de zintuiglijke ervaringen kun je het volgende bij je kind opmerken:

• Je kind reageert heftig op prikkels. Zo kan je kind snel schrikken of snel van slag zijn.
• Je kind reageert heftig op veranderingen.
• Je kind houdt niet van grote verrassingen.
• Je kind heeft oog voor het gevoel van anderen en je hebt soms het gevoel dat hij of zij jouw gedachten kan lezen.
• Je kind heeft moeite met het gevoel van afwijzing en falen. Dat komt enerzijds doordat hij of zij dat gevoel erg intens ervaart en anderzijds doordat hij of zij erg perfectionistisch is.
• Je kind heeft een scherpzinnig gevoel van humor.
• Je kind gebruikt moeilijke woorden voor zijn of haar leeftijd.
• Je kind is erg nieuwsgierig en stelt veel en diepzinnige, beschouwende vragen.
• Je kind is erg bedachtzaam. Hij of zij denkt eerst na voor hij of zij iets doet en kijkt bijvoorbeeld ook eerst of het veilig is voor hij of zij op een klimrek of in een boom klimt.
• Je kind kan soms moeilijk in slaap komen na een intensieve of opwindende dag.

Herken je veel van deze kenmerken bij jouw zoon of dochter en wil je weten of je kind hoogsensitief is?

Je kunt dan een HSP test voor kinderen invullen. Deze staan op verschillende websites en zijn speciaal voor ouders gemaakt. Zo’n test is niet een sluitende vaststelling, maar kan je wel houvast bieden en inzicht geven.

Het ‘label’ op zich hoeft ook niet belangrijk te zijn. Wel is het fijn dat je hierdoor rekening kunt houden met hoe je kind iets ervaart en hem of haar hierin kunt ondersteunen. Het kan je helpen bij het leren omgaan met zijn of haar hooggevoeligheid en leren om gebruik te maken van de positieve kanten van deze eigenschap. Het heeft namelijk hele mooie voordelen.

De voordelen van hoogsensitiviteit bij kinderen.

Doordat hooggevoelige kinderen andermans gevoelens goed opmerken, zijn ze heel empathisch. Ze hebben oog voor een ander, kunnen goed rekening met anderen houden en zijn heel attent. Deze kinderen zijn fijne gesprekspartners en heel behulpzaam. Daardoor worden ze vaak ervaren als fijne personen en is het fijn om met hen samen te werken.

Hoogsensitieve kinderen zijn trouw en oprecht. Ze zijn eerlijk en vinden het fijn als anderen dat ook zijn. Daardoor komen ze hun afspraken na.

Hun intense beleving zorgt er daarnaast voor dat ze enorm kunnen genieten en blij kunnen zijn. Misschien geniet jouw kind bijvoorbeeld intens van mooie muziek of houdt hij of zij enorm van een bord pasta. Ze kunnen daardoor helemaal opgaan in een situatie.

Tot slot zijn hoogsensitieve kinderen vaak heel creatief. Het zijn creatieve talenten en beelddenkers. Op jonge leeftijd kunnen ze daardoor al mooie dingen creëren, maar ook in hun toekomst kunnen ze deze eigenschap heel goed benutten.

Wat kun je als ouders doen?

Om met de uitdagingen van hoogsensitiviteit om te kunnen gaan en gebruik te kunnen maken van de voordelen ervan, is het goed om je kind hierin te ondersteunen. Er is een aantal dingen die je daarvoor kunt doen:

1. Structuur bieden
2. Voorspelbaar zijn
3. Rust creëren
4. Tijd geven
5. Positief opvoeden
6. Begrip tonen

In een ander artikel gaan we hier uitgebreid op in. Je zal daarbij merken dat de ene tip beter werkt dan de andere. Het kan ook zijn dat je het ene kenmerk sterker herkent bij jouw kind het andere. Dat is niet gek, want elk kind is anders.

Denk je dat jouw kind hoogsensitief is en wil je hier meer over weten? Ga dan in gesprek met een professional. Dit kan de huisarts zijn, die je mogelijk doorverwijst. Je kunt ook contact opnemen met het wijkteam of het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) in jouw buurt of een hulpverlener die al bij jullie gezin betrokken is. Zij helpen je verder.