Kenmerken van autisme bij kinderen

Wat is autisme?

Autisme is een stoornis en wordt ook wel ASS (Autisme Spectrum Stoornis) genoemd. Vroeger werd er onderscheid gemaakt in verschillende subtypen van autisme, maar tegenwoordig spreken we bij al deze diagnoses over een autismespectrumstoornis. Over het algemeen geldt namelijk dat deze kinderen informatie op een andere manier verwerken. Dat uit zich hoofdzakelijk op drie manieren:

1. Hun zintuigen zijn extra gevoelig. Ze horen, proeven, ruiken en voelen heftiger en zijn daardoor eerder overbelast.
2. Ze hebben moeite met veranderingen en onverwachte gebeurtenissen.
3. Ze gaan anders om met andere mensen. De ene kant op begrijpen zij vaak niet goed wat een ander voelt en andersom begrijpen andere mensen hun gedrag soms niet.

Door deze andere manier van informatie verwerken, kan de stoornis zorgen voor problemen op school, thuis en op het werk. Daardoor kan autisme een beperking zijn. Dat is het niet altijd, want het brengt ook kwaliteiten met zich mee. Zo kunnen kinderen met autisme heel precies werken, hebben ze oog voor detail en kunnen ze goed logisch denken.

Autisme is een aangeboren stoornis en ontstaat door een combinatie van erfelijkheid en omgevingsfactoren. Anders dan sommige mensen beweren, wordt autisme dus niet veroorzaakt door inentingen of een bepaalde opvoeding. Het komt bij zowel mannen als vrouwen voor. Ongeveer een derde van de mensen met autisme heeft ook een verstandelijke beperking.

Wat merk je van autisme bij kinderen?

Over het algemeen ontwikkelen kinderen met autisme zich anders en langzamer dan gemiddeld. Wat je aan deze kinderen merkt, verschilt in de leeftijd die ze hebben. Daarom maken we onderscheid tussen kinderen tot 6 jaar, kinderen van 6 tot 12 jaar en kinderen vanaf 12 jaar.

Kenmerken van autisme bij kinderen tot 6 jaar:

• Later leren praten
• Na 12 maanden niet wijzen en zwaaien
• Niet reageren op zijn of haar naam
• Weinig contact willen, zoals knuffelen, zich laten troosten en samen spelen
• Liever bezig zijn met dingen dan met mensen
• Later zindelijk worden
• Veel huilen
• Steeds bepaalde bewegingen herhalen
• Steeds dezelfde kleren aan willen

Kenmerken van autisme bij kinderen van 6 tot 12 jaar:

• Niet goed begrijpen wat anderen van hem of haar verwachten in bepaalde situaties
• Moeite hebben met veranderingen
• Angstig zijn in onbekende situaties
• Moeite hebben met contact maken met anderen
• Altijd bezig willen zijn met één bepaald onderwerp of hobby
• Alles graag op eenzelfde manier doen, in een vaste routine
• Moeite hebben met het begrijpen van emoties van anderen
• Gebaren en lichaamstaal van anderen niet goed begrijpen
• Steun zoeken bij één ander kind, zoals een broer of zus of klasgenoot
• Slecht tegen drukte kunnen

Kenmerken van autisme bij kinderen vanaf 12 jaar:

• Heftig reageren op lichamelijke veranderingen in de puberteit
• Moeite hebben met de omgang met leeftijdsgenoten
• Moeite hebben met het beginnen van een liefdesrelatie
• Moeite hebben met het plannen van huiswerk
• Problemen hebben met de studie of loopbaan
• Een lange tijd angstig of somber zijn

Kinderen met autisme hebben vaak ook psychische en lichamelijke klachten. Denk aan maag- en darmklachten, slaapproblemen, allergische reacties, ADHD of een verstandelijke beperking.

Onderzoek en diagnose

Het kan lastig zijn om erachter te komen dat problemen die je kind ervaart, komen door autisme. Iedereen, zowel kinderen als volwassenen, heeft namelijk kenmerken van autisme. Het geeft veel mensen een veilig gevoel om aan routines vast te houden of te weten waar ze aan toe zijn. Ook heeft de een meer empathie dan de ander, waardoor sommigen zich moeilijk in een ander kunnen inleven. Daarnaast kunnen problemen ook toegewezen worden aan een andere stoornis of problematiek. Vooral bij meisjes wordt eerder gedacht aan ADHD, angstklachten of een eetprobleem, waardoor meisjes er regelmatig pas laat achter komen dat zij autisme hebben.

Heb je het idee dat jouw kind autisme heeft? Afhankelijk van de leeftijd en of er al begeleiding bij jullie gezin betrokken is, kun je dit met het consultatiebureau, de schooldokter of de huisarts bespreken. Vervolgens kunnen jullie, als jullie dat willen, doorverwezen worden voor verder onderzoek. Een gz-psycholoog of een psychiater zal, op basis van een uitgebreide test en verschillende gesprekken met jouw kind en jullie als ouders, onderzoeken of je kind autisme heeft. Gz-psychologen en psychiaters zijn de enige die dit kunnen diagnosticeren.

De juiste hulp

Ieder kind is namelijk uniek en heeft een mix van talenten en dingen waar hij of zij moeite mee heeft. Daarom bevat een goed diagnostisch onderzoek adviezen op maat, speciaal gericht op jouw kind. Denk aan adviezen op het gebied van onderwijs, vrije tijd of werk. Ook kunnen jullie via de gemeente begeleiding krijgen. Je kunt daarvoor bij het Wmo-loket, een sociaal wijkteam of buurtteam of Stichting MEE terecht. Hiervoor is geen verwijzing nodig.

Het is belangrijk om vermoedens te bespreken en er zo vroeg mogelijk achter te komen dat je kind autisme heeft. Je kunt hem of haar dan namelijk beter leren begrijpen en je kan eerder hulp krijgen. Je leert beter met je kind omgaan en kan jouw kind zo beter ondersteunen in zijn of haar ontwikkeling. Ook uit onderzoek is gebleken dat vroegherkenning en een vroege interventie kinderen kan helpen om zo goed mogelijk te ontwikkelen.

Ook voor naasten kan begeleiding helpend zijn. Voor ouders is de omgang met hun kind met autisme namelijk soms een worsteling. Het kan helpen om meer over autisme te weten, zodat je jouw kind beter kunt begrijpen en kunt stimuleren in zijn of haar ontwikkeling, en om te praten met lotgenoten. Er zijn verschillende verenigingen die mensen met autisme en hun naasten hierin ondersteunen. Denk aan de Nederlandse Vereniging voor Autisme (NVA) of oudervereniging Balans.

Sophi biedt een gratis e-learning aan met de basiskennis van Autisme. Wil je deze opvragen? Klik dan hier.