Zorgouders en marathonlopers

Langdurige inzet en mentale veerkracht

Vorige maand liep een goede vriend van mij de marathon van Rotterdam. Terwijl ik hem volgde, dacht ik: wij zorgouders lopen ook een soort marathon. Geen sprint, maar een duursport. Het vraagt langdurige inzet, constante alertheid en een enorme mentale en fysieke veerkracht. En net als bij een echte marathon red je het niet zonder herstelmomenten.

Een marathonloper traint niet alleen op uithoudingsvermogen, maar leert ook pauzeren, doseren, herstellen. Voor ons als zorgouders werkt dat eigenlijk net zo. Al gaan we meestal gewoon door in een soort overlevingstand. En juist even stoppen, rusten en in het nu leven klinkt misschien als iets kleins of ‘extra’, maar het is belangrijk voor herstel. Die korte momenten van bewust stilstaan, ademhalen, even inchecken en voelen. Daar ontstaat rust.

In het hier en nu

Het klinkt zo simpel. Alsof het een kwestie is van even een knop omzetten, diep ademhalen, en even helemaal zen worden in het hier en nu. Maar voor veel zorgouders is het precies dát wat bijna onmogelijk voelt: aanwezig zijn, hier en nu, terwijl alles in je lijf nog bezig is met straks, met gisteren, met 'wat als'. Gaat het goed met mijn kind? Wat moet er geregeld worden? Heb ik iets over het hoofd gezien? Wat als het weer misgaat?

Ons brein is niet ontworpen om te rusten in het moment. Het is gebouwd om te overleven. En dat betekent dat het continu scant: is er gevaar? Moet ik iets oplossen? Zelfs als er even rust is, blijft het brein op de uitkijk. Voor zorgouders staat dat systeem chronisch op scherp. Je hebt geleerd altijd één stap voor te zijn. Je moet alert blijven, want als jij het niet doet, wie dan wel?

En het is niet alleen de overlevingsmodus die ons weghoudt van het nu. Soms is het ook gewoon te veel. Te pijnlijk. Want wat als je even stilstaat en ineens voelt hoeveel verdriet er zit? De zorgen, vermoeidheid, soms zelfs boosheid en teleurstelling? Dan is het logisch dat je brein je daarvan probeert af te schermen. Even op standje overleven helpt en brengt je ook ergens. Zolang je maar weet dat het tijdelijk is. Zolang het geen jarenlange stand van zijn wordt waarin je jezelf kwijtraakt.

Rust geeft een beetje ruimte

Rust voelde – en voelt soms nog steeds- als lui of zwakte. Iets wat pas kan als alles geregeld was. Beetje jammer: dat moment komt haast nooit. En bovendien ben ik geen typische stilzitter.

Dus begin ik klein. Door een paar keer per dag even in te checken bij mijn lichaam. Niet groots of spiritueel, maar gewoon: hoe voelt mijn ademhaling? Zijn mijn kaken gespannen? Even contact maken met mezelf. Dat is het. Het zijn mini-pauzes waarin ik heel even land, in plaats van blijf zweven op adrenaline en to-do-lijsten.

En nee, het lost mijn zorgen niet op. En het fixt de rolstoel ook niet vanzelf. Maar het geeft wel een beetje ruimte doordat ik beter voel wat ik op dit moment nodig heb. Ik geloof dat dát de sleutel is tot draagkracht: niet het verdwijnen van de last, maar het hervinden van de grond onder je voeten. Steeds weer opnieuw.

Zoals bij een marathon: je loopt hem niet op kracht alleen, maar op ritme, herstel en de moed om te blijven voelen wat je nodig hebt, stap voor stap.